De corona-app

Wat is de corona-app?

De corona-app is een digitale oplossing die kan bijdragen aan bron- en contactopsporing. De app kan dus worden ingezet voor de bestrijding van het virus Covid-19 in Nederland. De bedoeling is dat de opkomende corona-app jouw inzicht geeft in of je in de buurt bent geweest van iemand die besmet is met het Covid-19-virus. Om dit mogelijk te maken is de overheid voornemens gebruik te maken van de technologie Bluetooth. De verzamelde data worden alleen gebruikt voor de coronacrisis. Als het doel is voltooid moeten deze gegevens verwijderd worden. Daarnaast heeft de gebruiker van de corona-app de beschikking om de gegevens te verwijderen.

Voordat een dergelijke app gelanceerd kan worden moet er natuurlijk wel voldaan zijn aan de strenge eisen van onder andere privacy en informatiebeveiliging.

Wat zijn de belangrijke invalshoeken?

De belangrijkste invalshoeken vanuit onze fundamentele rechten en vrijheden zijn het recht op gezondheid versus het recht op privacy. We willen enerzijds ons ‘normale leven’ weer oppakken en anderzijds niet het recht op privacy zien verdwijnen. Met de aanwezigheid van het virus Covid-19 in ons land (en internationaal) worden wij uitgedaagd om tot een creatieve oplossing te komen en een balans te vinden tussen onze gezondheid en onze geliefde privacy. Maar is een balans wel mogelijk? In de uitzending van Zondag met Lubach op 12 april 2020 wordt de website www.veiligtegencorona.nl genoemd. Hieronder staan de 10 uitgangspunten die zijn beschreven op laatste genoemde website waaraan een corona-app moet voldoen. Deze uitgangspunten zijn opgesteld door deskundigen op het gebied van informatietechnologie, computerbeveiliging, privacy en de bescherming van fundamentele rechten en vrijheden:

1. Eén doel: het onder controle krijgen van het virus;
2. Gebaseerd op wetenschappelijk inzicht en bewezen effectief;
3. Bewezen betrouwbaar en vanuit expertise;
4. De inzet van de applicatie is per definitie tijdelijk;
5. Niet tot individuen herleidbaar;
6. Zo min mogelijk gegevens worden gebruikt;
7. Geen centraal opgeslagen persoonsgegevens;
8. Veilig en bestand tegen misbruik;
9. Gebruiksvriendelijk en toegankelijk;
10. Nooit onder dwang van overheid en derden.

Wat zegt de Autoriteit Persoonsgegevens?

De Autoriteit Persoonsgegevens geeft in het rapport ‘Onderzoeksrapportage bron- en contactopsporingsapps’ van 20 april 2020 aan dat de privacy in de 7 geselecteerde corona-apps niet kan worden aangetoond. De Autoriteit Persoonsgegevens kon geen oordeel geven over de opzet van de 7 corona-apps, omdat:

1. De noodzakelijkheid van de apps niet is aangetoond;
2. De kaders van de apps onduidelijk zijn;
3. De doelen (doelbinding) onscherp zijn geformuleerd;
4. De juridische grondslagen onvoldoende zijn onderbouwd;
5. Het niet duidelijk is welke gegevens minimaal (dataminimalisatie) noodzakelijk zijn;
6. Het niet duidelijk is wie de verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker zal zijn.

Wat nu?

Op 21 april 2020 heeft het RIVM tijdens de briefing aan de Tweede Kamer over de corona-app de volgende conclusies gedeeld:

1. Precisering van de epidemiologische eisen van digitale ondersteuning;
2. De juiste mensen samenbrengen om te komen tot goede, open source, software;
3. Zorg dragen voor waarborgen ten aanzien van onder meer informatiebeveiliging, privacy en tegengaan van misbruik;
4. Nader uitwerken wat er gedragskundig nodig is voor zinvolle toepassing.

Gezien de terechte uitspraak van de Autoriteit Persoonsgegevens en de getrokken conclusies door het RIVM laat de corona-app nog wel even op zich wachten. De geplande lancering op 28 april 2020 ligt niet meer binnen de verwachting. Het belangrijkste is dat wij gezond zijn en blijven. Als het al mogelijk is om met behulp van de corona-app het ‘normale leven’ weer (volledig) op te pakken, dan alleen met behoud van onze privacy en andere fundamentele rechten en vrijheden.

Of is het belangrijker om ons ‘normale leven’ weer op te pakken ten koste van onze fundamentele rechten en vrijheden? De tijd zal het ons leren.

Auteur: Nicky van Tongeren